De meeuwen komen er weer aan!

Tijdens de bedrijfsbezoeken in het afgelopen jaar hebben ruim 30 bedrijven aangegeven last te hebben van meeuwen. De klachten lopen uiteen van meeuwenschijt op gevels, vervuiling van de omgeving en geluidsoverlast tot agressief gedrag richting mensen en aanvallen op kinderen bij de opvang in het broedseizoen. Vooral op grote daken wordt gebroed. Daar zitten ze veilig en kunnen ze onbezorgd hun eieren uitbroeden. Rond begin april begint het broedseizoen van de meeuwen, vanaf dat moment neemt de overlast weer toe.

Meeuwen trekken over het algemeen terug naar de plaats waar ze vandaan komen. Een meeuw is vanaf drie jaar volwassen. Als een meeuw voor het eerst broedt, keert hij vaak terug naar zijn eigen geboorteplek. Als volwassen meeuwen op een plek succesvol jongen hebben groot gebracht, gaan zij meestal terug naar die plek waar zij het jaar daarvoor gebroed hebben. Een effectieve aanpak tegen meeuwenoverlast is daarom het voorkomen dat nesten worden gebouwd en dat dan minimaal drie jaar volhouden!

Het broedseizoen

Meeuwen komen rond februari terug naar hun broedplaatsen en beginnen dan met hun paringsritueel. Hierna starten zij met het klaar maken van het nest. Halverwege april zijn de nesten klaar en worden de eerste eieren gelegd. Meeuwen leggen gemiddeld drie eieren per nest. Deze eieren komen uit in juni, dan begint voor de ouders een drukke periode van het voeren van de jonge kuikens. Hiermee begint de echte overlast. De kuikens schreeuwen constant om eten, en de ouders worden dan zeer beschermend naar de kuikens. Kom je in de buurt dan voeren de meeuwen schijnaanvallen uit, hierbij strooien zij ook met uitwerpselen. In juli gaan de kuikens hun eerste vluchten maken. Dit is ook het moment dat er de meeste geluidoverlast zal zijn. Aan het einde van de zomer zwermen de volwassen en jonge meeuwen uit en zal de rust weer terugkeren, tot het volgende broedseizoen.

Beschermde dieren

Ondanks dat meeuwen overlast veroorzaken, zijn het – zoals vrijwel alle in het wild voorkomende vogels – beschermde dieren. Dit betekent dat ‘dakmaatregelen’ alleen genomen mogen worden vóór en na het broeden op grond van de Wet natuurbescherming. Het is verboden om meeuwen opzettelijk te verontrusten, vangen of doden, de nesten te verwijderen en eieren te rapen, uit het nest te halen of te vernielen.

Voor maatregelen om meeuwen te verjagen of eieren te vervangen door nepeieren is een ontheffing nodig. De gemeente Alkmaar heeft een ontheffing (tot en met 31 augustus 2026) om beperkte maatregelen te nemen bij overlast. Daarmee is het mogelijk om in sommige gevallen nesten te verplaatsen van de zilvermeeuw, de stormmeeuw en de kleine mantelmeeuw. En kan er nestbehandeling plaatsvinden, bij de kleine mantelmeeuw. Of er mag worden ingegrepen wordt beoordeeld door een ecologisch deskundige aan de hand van een escalatieladder.

Tips: wel vegen, niet voeren!

Tip 1: Ga vanaf maart tot eind juni regelmatig het dak op en veeg het schoon. Hierdoor is het dak minder aantrekkelijk. Dit werkt het beste als je deze actie samen met je buren doet.

Tip 2: Houd afval van straat. Bied afval op de juiste manier aan en leg geen vuilniszakken op straat. Spreek je buren erop aan wanneer zij hun afval verkeerd aanbieden.

Tip 3: Geef meeuwen geen eten. Meeuwen hebben het extra voer niet nodig en bovendien is het ongezond voor de dieren.

Nestplaatsen ontoegankelijk maken

Het inzetten van roofvogels, zoals de valk blijkt overigens niet effectief. Deze methode werkt niet, omdat de meeuwen na enige tijd gewoon weer terugkeren naar dit gebied. Bovendien blijkt het erg kostbaar om een valkenier in te huren voor de ruim twee kilometer lange Beverkoog. Het vervangen van eieren door nepeieren blijkt eveneens niet effectief.

Met een aantal ingrepen kan het de meeuwen echter behoorlijk lastig gemaakt worden om een nest bij je op het dak te ‘bouwen’. Door potentiële nestplaatsen ontoegankelijk te maken kunnen meeuwen geweerd worden. In combinatie hiermee kunnen maatregelen genomen worden waardoor ze moeilijker op een dak kunnen landen of waarmee hoge uitkijk-, of uitrustpunten niet meer gebruikt kunnen worden.

Preventief: vogelpennen, draden en netten

Platte daken zijn favoriet om te nestelen. Een dak met een hoek van 25 graden of meer, is te steil voor een nest. Het professioneel laten plaatsen van anti-nestelprikkers (vogelpennen) bemoeilijkt dat meeuwen nesten kunnen bouwen of kunnen uitrusten.

Om vlakke daken geheel ontoegankelijk te maken, kunnen er metalen draden gespannen worden. Die draden moeten dan parallel aan elkaar (met ongeveer 25 cm tussenruimte) over de hele lengte van het dak geplaatst worden. Als er draden gespannen worden op de dakranden - de plaatsen waar ze landen of een uitkijkplek hebben - wordt een dak minder interessant als nestplaats.

Een alternatief voor het spannen van draden op het dak, is het gebruik van netten. Het plaatsen van netten is soms makkelijker dan het spannen van draden. Netten hebben echter ook nadelen. Meeuwen en andere vogels kunnen er in verstrikt raken, met alle gevolgen van dien. Een net met een maaswijdte van ongeveer 75 millimeter is geschikt om een meeuw te weren en het risico van ‘verstikt raken’ te beperken.

Meeuwenoverlast: maak een melding

Er worden binnenkort weer actieposters meeuwenoverlast in Alkmaar geplaatst. De gemeente zal ook online meer aandacht geven aan meeuwenoverlast en wat bewoners en bedrijven zelf kunnen doen/nalaten om de overlast te verminderen. Als je overlast ervaart van meeuwen, met name tijdens het broedseizoen, kun je hiervan melding maken door te bellen met de gemeente via 14-072 of via de website van Stadswerk072: https://www.stadswerk072.nl/plaagdierbestrijding